ਕੌੜਾ ਸੱਚ

ਦੋ ਖੇਤਾਂ ਦੇ ਗਵਾਂਢੀ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀ ਵਾਰਤਾਲਾਪ-

ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਸਕੀ ਪੀਂਦੀ ਏ
ਪੀਂਦੀ ਵਿੱਚ ਕਲੱਬਾਂ ਜਾ ਕੇ
ਲੋਕੀਂ ਖੁਸ਼ੀ ਮਨਾਉਂਦੇ ਨੇ
ਡਾਲਰ ਪੌਂਡ ਕਈ ਨੋਟ ਉਡਾਕੇ,
ਸਾਨੂੰ ਪਿੰਡ ਕਨੇਡਾ ਉਏ…….
ਸਾਨੂੰ ਪਿੰਡ ਕਨੇਡਾ ਉਏ
ਤੀਹ ਬਾਈ ਤੇਰਾ ਲਿਆਊ
ਪੰਜਾਹ ਮੰਗ ਲੈ ਬਾਪੂ ਤੋਂ
ਅੱਸੀਆਂ ਦੀ ਸੰਤਰਾ ਆਊ

ਕੁੜੀ ਵਾਲੇ ਦੇਖਣ ਆਏ ਮੁੜ ਗੇ
ਹੋਰ ਕੋਈ ਕਿਸਮਤ ਨੀ ਸੀ ਉੱਜੜੀ
ਬਣਾਇਆ ਜੋ ਪਿਛਲੀ ਵਿਸਾਖੀ ਤੇ
ਪਜਾਮੇ ਦੀ ਸੀ ਮੂਹਰੀ ਉੱਧੜੀ

ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਬੈਂਕਾਂ ਭਰਦੇ ਨੇ
ਜਮਾਂ ਹੁੰਦੇ ਨੋਟਾਂ ਦੇ ਝੋਲੇ
ਸਾਡਾ ਬੱਚਤ ਖਾਤਾ ਇੱਕੋ
ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਲੇ ਆृੜਤੀਏ ਕੋਲੇ

ਤੂੰ ਸੋਚ ਕੇ ਰੱਖ ਤਦ ਤਾਂਈਂ
ਮੈਂ ਆਇਆ ਮੋੜ ਕੇ ਨੱਕਾ
ਸੋਹਣੀ ਉਮਰ ਬੜੀ ਸੁਣਿਆ
ਕਿਉ ਜਵਾਨੀ ਕਰ ਗਈ ਧੱਕਾ

ਰਿਸ਼ਤਾ

ਜਿਉਣ ਜੋਗੀ ਦਾ ਅੱਜ ਤੜਕਿਓਂ ਈ ਮੂੰਹ ਹੰਨੇਰੇ ਫੂਨ ਵੱਜ ਪਿਆ
-“ਮੇਰੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੋ ਗਿਆ….”
ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਲੈ ਵੀ ਹੁਣ ਮੇਰੀ ਵੀ ਵਾਰੀ ਆਜੂ.
ਮੇਰਾ ਚੇਹਰਾ ਵੇਹੜੇ ਚ ਲੱਗੇ ਸੌ ਵਾਟ ਆਲੇ
ਬੱਲृਬ ਵਾਂਗੂੰ ਜਗਣ ਲਾਗਿਆ.
ਤੇ ਉਹ ਬੋਲਦੀ ਗਈ “……ਉਹ ਦਿੱਲੀ ਰਹਿੰਦੇ ਆ
ਉੰਝ ਪਿੱਛਾ ਪੰਜਾਬ ਦਾ…ਮੁੰਡਾ ਪੰਜਾਬੀ ਭੀ ਕਾਫੀ ਅੱਛੀ
ਬੋਲ ਲੇਤਾ ਹੈ.”
ਪਰ ਮੇਰਾ ਤਾਂ ਅੱਗਾ, ਪਿੱਛਾ, ਖੱਬਾ, ਸੱਜਾ ਸਾਰਾ ਈ
ਪੰਜਾਬ ਚ ਸੀ, ਦਿੱਲੀ ਕਿਹੜੀ ਮੈਂ ਤਾਂ ਕਦੇ ਮੋਗਾ ਨੀ
ਟੱਪਿਆ ਸੀ- ਚੇਹਰੇ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਥੋृੜੀ ਮੱਧਮ ਹੋਗੀ
…….”……ਮੁੰਡਾ ਨੌਕਰੀ ਲੱਗਿਆ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਅਮਰੀਕਾ
ਆਉਣਾ ਜਾਣਾ ਲੱਗਿਆ ਰਹਿੰਦਾ, ਕਈ ਲੱਖ ਰਪੀਏ
ਸਾਲ ਦੀ ਤਨਖਾਹ…..”
ਮੈਂ ਵੀ ਕਣਕ ਝੋਨੇ ਦੇ ਚਲਦੇ ਭਾਅ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ
ਕਿੱਲਿਆਂ ਨੂੰ ਗੁਣਾ ਕਿਤਾ ਵਿੱਚੋਂ ਆृੜਤੀਏ,ਰੇਹਾਂ,
ਸਪਰੇਹਾਂ, ਸੀਰੀ ਪਾਲੀ ਪਸ਼ੂ ਢਾਂਡੇ ਦਾ ਖਰਚ ਕੱਢਿਆ
ਸਾਲਾ ਹਜਾਰਾਂ ਚ ਈ ਰਹਿ ਗਿਆ
ਰੋਸ਼ਨੀ ਹੋਰ ਡਿੰਮ ਹੋ ਗੀ…
ਅਮਰੀਕਾ ਆਉਣਾ ਜਾਣਾ..ਅਮਰੀਕਾ ਨਾ ਹੋ ਗਿਆ
ਸੰਧੂ ਕਲਾਂ ਵਾਲਾ ਖੇਤ ਈ ਹੋ ਗਿਆ, ਬਰਸੀਨ ਵੱਢ ਲਿਆਓ
ਫੇਰ ਜਾ ਕੇ ਮੋਟਰ ਛੱਡ ਲੋ.
……”ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਬਾਹਲੀ ਮਹਿੰਗੀ ਸਾੜੀ ਲਾਈ ਸੀ
ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਪਿਉ ਨੇ ਕੋਟ ਪੈਂਟ, ਸਿਉਣਾ ਬਹੁਤ ਪਾਇਆ ਸੀ…”
ਏਧਰ  ਧਾਰਾਂ ਦਾ ਵੇਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਧਾਰ ਕੱਢਦੀ ਮਾਤਾ
ਦੀਆਂ ਇੱਕਲੌਤੀਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਜੋ ਕਿ ਕੰਨਾਂ ਚੋਂ ਕਾਫੀ
ਲਮਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ ਝੂਲ ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਹੁਣ ਡਿੱਗੀਆਂ
ਕਿ ਹੁਣ ਡਿੱਗੀਆਂ….
ਬਾਪੂ ਦੇ ਬੋਲ ਕੰਨੀ ਪਏ “ਉੱਠ ਸ਼ੇਰਾ ਮੱਝਾਂ ਨੂੰ ਸੰृਨੀ ਰਲਾ”
ਬਾਪੂ ਦਾ ਹੌਂਸਲੇ ਭਰਿਆ ਲਲਕਰਾ- ਮੈਂ ਕੋਟ ਪੈਂਟ ਭੁੱਲ ਗਿਆ,
ਮਾਤਾ ਦਾ, ਮੈਨੂੰ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਗਰਾਊੰਡ ਲਿਜਾਣ ਵਾਸਤੇ ਆਏ
ਲਾਲੀ ਤੇ ਜੀਤੀ ਨੂੰ ਕੜਾਹੀ ਵਾਲੇ ਦੁੱਧ ਦਾ ਕੰਗਣੀ ਵਾਲਾ ਗਿਲਾਸ
 ਦੇਣਾ- ਮੈਂ ਸਾੜੀਆਂ ਤੇ ਸਿਉਣਾ ਭੁੱਲ ਗਿਆ,
ਪੋਹ ਦੀ ਧੁੰਦ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡੋਂ ਬਾਹਰ ਸਟੇਡੀਅਮ ਵਲ ਜਾਂਦੇ ਨੇ
ਮੈਂ ਇੱਕ ਨਜ਼ਰ ਆਪਣੀ ਹਵੇਲੀ ਤੇ ਮਾਰੀ ਜਿੱਥੇ ਕਿ’
ਫਲੈਟ ਜਿੱਡੇ ਖੁੱਡੇ ਚ ਮੈਂ ਚਾਰ ਚੀਨੇ ਤੇ ਪੰਜ ਲੱਕੇ
ਕਬੂਤਰ ਰੱਖੇ ਹਨ..
ਇੱਕ ਨਜ਼ਰ ਜਪੁਜੀ ਸਹਿਬ ਪृੜਦੇ ਉਸ ਪਿੰਡ ਤੇ ਮਾਰੀ
ਜਿੱਥੇ ਕਿ ਖੇਡ ਮੇਲੇ ਚ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਬਾਹਰਲੇ ਮੁਲਕਾਂ ਤੋਂ
ਰੇਡਰ ਤੇ ਜਾਫੀ ਸਿਰਫ ਹਜਾਰਾਂ ਰਪੀਏ ਇਨਾਮ ਲਈ
ਖੇਡਣ ਆਉਂਦੇ ਹਨ
ਇਹ ਤੱਤਾਂ ਦਾ ਮੁੱਲ ਕੱਢਿਆ
ਅਰਬਾਂ ਕਰੋੜਾਂ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਅੱਗੇ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਸੀ
ਹਾਂ ਮੇਰਾ ਪੈਕੇਜ (ਸਲਾਨਾ ਤਨਖਾਹ) ਕਈ
ਅਰਬ ਕਰੋੜ ਰਪੀਏ ਸੀ………….

ਮੇਰਾ ਚਿਹਰਾ ਚृੜਦੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਤਰਾਂ ਮਘ ਰਿਹਾ ਸੀ.

ਤੁਲਨਾ

ਨਸ਼ਿਆਇਆ ਤੈਨੂੰ ਚੰਨ ਦੇਖ ਕੇ
ਫਿਰੇ ਬੱਦਲਾਂ ਦੇ ਓਹਲੇ ਲੁਕਦਾ….
ਕਈ ਵਾਰੀ ਪੁੰਨਿਆਂ ਦੀ ਰਾਤ ਫਿਰੇ
ਬੁਕਦਾ……..

ਜਿਵੇਂ ਕੱਦੂ ਵਿੱਚੋਂ ਘੋਪ ਨਿੱਕਲੇ
ਤੇਰੀ ਅੱਖ ਨੇ ਕਲੇਜਾ ਚੀਰਤਾ
ਕੀਹਦੇ ਪਿੱਛੇ ਲਿਆ ਸੁੱਖ ਬੱਕਰਾ
ਪੀਰ ਦਾ…………..

ਤੱਕੇ ਸੂਰਜ ਵੀ ਅੱਖਾਂ ਮੀਚ ਕੇ
ਆ ਗਿਆ ਮਹੀਨਾ ਹਾृੜ ਦਾ
ਕੋਕਾ ਤੇਰਾ ਮਾਰੇ ਸੈਨਤਾਂ ਨੀ
ਧੁੱਪ ਚਾृੜਦਾ………

ਰਾਤ ਪੋਹ ਦੀ ਵੇ ਹੱਡ ਠਰ ਗੇ
ਅੱਗ ਸੇਕਣੇ ਨੂੰ ਚਿੱਤ ਕਰਦਾ
ਤੇਰੀ ਬੁੱਕਲ ਚ ਨਿੱਘ ਸੋਹਣੀਆ
ਲੋਹੜੀ ਵਰਗਾ………………….

ਤਰੱਕੀ

ਕਈ ਅਖਬਾਰਾਂ, ਰਸਾਲਿਆਂ, ਕਹਾਣੀਆਂ, ਨਾਵਲਾਂ ਚ ਪृੜਿਆ
ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਪਿਛਾਂਹ ਖਿੱਚੂ ਹੈ
ਇਹ ਤਰੱਕੀ ਦੀ ਰਾਹ ਨੀ ਸੋਚਦੇ, ਪੱਛੜੇ ਹੋਏ, ਤੰਗਦਿਲ ਆਦਿ…
ਕੋਈ ਪੁੱਛਣ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਰਤਨ ਟਾਟੇ ਜਾਂ ਅੰਬਾਨੀ ਵਰਗਾ
ਜੇ ਕੋਈ ਬਨੂੜ ਜਾਂ ਜ਼ੀਰਕਪੁਰ ਵਿਖੇ ਕਈ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਏਕੜ ਮੰਗੂ
ਕੌਣ ਦੇ ਦੂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੱਖੂ ਦਾਣੇ..
ਏਥੇ ਬਠਿੰਡੇ ਮਾਨਸੇ ਵਰਗੇ ਰੇਤਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਚ ਹੀ ਵਾਹਣ
ਦੀ ਵੱਟ ਗਿੱਠ ਏਧਰ ਓਧਰ ਹੋ ਜੇ, ਜੱਟ ਬੰਦੇਖਾਣੀਆਂ (ਬਾਰਾਂ ਬੋਰ)
ਖੋृਲ ਦਿੰਦੇ ਆ, ਭਾਲਦੇ ਆ ਜਮੀਨਾਂ , ਵੱਡੇ ਸਨਅਤਕਾਰ..
ਬਈ ਸਾਨੂੰ ਕੀ ਫਾਇਦਾ, ਬੇਸ਼ੱਕ ਇੱਕ ਲੱਖ ਆਲੀ ਨੈਨੋ ਹੋਵੇ
ਚਾਹੇ ਪੈਂਤੀ ਲੱਖ ਆਲੀ ਮਰਸਡੀ, ਬਿਆਲੀ ਕਿੱਲਿਆਂ ਵਾਲੇ
ਸੂਬੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਰਣਜੀਤ ਨੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਪੰਜ ਕਿੱਲਿਆਂ ਆਲੇ
ਸਿਆਣੇ ਕਿ ਮਿੱਠੂ ਨੇ, ਜੇ ਮੰਡੀ ਦਾਣੇ ਸਿਟਣੇ ਆਂ ਤਾਂ’
ਟਰਾਲੀ ਚ ਈ ਸਿੱਟੂ ਨਾ ਕਿ ਨੈਨੋ ਜਾਂ ਮਰਸਡੀ ਚ,
ਤੇ ਜੇ ਪਸ਼ੂ ਢਾਂਡੇ ਵਾਸਤੇ ਕੱਖ ਪੱਠਾ ਲਿਓਣਾ, ਨਗੌਰੀ ਪਿੱਛੇ
ਗੱਡਾ ਜੋੜਨ ਗੇ ਨਾ ਕਿ ਨੈਨੋ, ਤੇ ਜੇ ਹੱਦ ਸਾਲ ਛਿਮਾਹੀਂ
ਸਹੁਰੇ ਵਿਆਹ ਸਾਹੇ ਜਾਣਾਂ ਤਾਂ ਦੋਵੇਂ ਰਣਜੀਤ ਤੇ ਮਿੱਠੂ,
ਸਕੂਲ ਵਾਲੇ ਬੋਹੜ ਥੱਲੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਅੱਧਾ ਘੰਟਾ ਖृੜ
ਮਿੰਨੀ ਉਡੀਕਣ ਗੇ…ਬਈ ਸਾਨੂੰ ਕਿ ਫਾਇਦਾ ਇਹਨਾਂ ਪਰੋਜੈਕਟਾਂ
ਪਰੂਜੂਕਟਾਂ ਦਾ…
ਫਰੇ ਅਖੇ ਪੰਜਾਬੀ ਪਿਛਾਂਹ ਖਿੱਚੂ ਆ..
ਜਾਂ ਆਂਏਂ ਕਰੋ-
ਸਾਰੇ ਸਨਅਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਖृੜਾ ਕਰੋ
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜੱਟ ਜਮੀਂਦਾਰਾ ਨੂੰ
ਫੇਰ ਦੇਖਦੇ ਆਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਸਿਰਫ ਅਾृੜਤੀਏ
ਤੋਂ ਗੁੜ ਚਾਹ ਖੰਡ ਨੂਣ ਤੇਲ ਦੇ ਖਰਚੇ ਚ
ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਢਿੱਡ ਕਿਹੜਾ ਪਾਸਾ ਭਰਦਾ…
ਚੰਮ ਝੋਨੇ ਲਾਉਨਾ ਪੈਂਦਾ ਬਾਈ ਜੀ
ਤੇ ਮੁृੜਕੇ ਨਾਲ ਹਾृੜੀ ਰਮਾਉਣੀ ਪੈਂਦੀ ਆ..
ਐਂਵੇ ਈ ਨੀ ਦੁਨੀਆਂ ਚ ਗੱਲਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ…….

ਲੱਖ ਵਾਰ ਵਸਣ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਤਰੱਕੀ ਤੇ ਲਿਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਨਅਤਕਾਰ
ਸਵਾ ਲੱਖ ਵਸੇ ਮੇਰਾ ਪੰਜਾਬ,
ਸਵਾ ਲੱਖ ਵਸਣ ਪੰਜਾਬੀ.

ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਿਹ.
ਜੋ ਬੋਲੇ ……………..
ਸੋ ਨਿਹਾਲ……………
ਸਤਿ ਸ਼ਰੀ ਅਕਾਲ.
ਲਿਖਤੁਮ- ਪਰੇਮਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਪਿੰਡ ਤੇ ਡਾਕਖਾਨਾ- ਨੈਣੇਵਾਲ
ਜਿृਲਾ ਤੇ ਤਹਿਸੀਲ- ਬਰਨਾਲਾ
ਥਾਣਾ- ਭਦੌੜ
ਵਾਇਆ ਬਲਾਕ- ਸ਼ਹਿਣਾ.

ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਚृੜ ਗਿਆ

ਸ਼ਹਿਰ ਚ-
ਕੋਠੀ ਤੇ ਦੀਪਮਾਲਾ ਹੋ ਰਹੀ ਏ
ਮੁਰਗੇ ਬੱਕਰੇ ਵੱਢੇ ਜਾ ਰਹੇ ਨੇ
ਕੇਕ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ
ਪਰਾਪਰਟੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਦਾ ਮੁੰਡਾ
ਲਿਸ਼ਕਿਆ ਪੁਸ਼ਕਿਆ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਕਲੱਬ ਜਾ ਰਿਹਾ

ਬਾਹਰਲੇ ਮੁਲਕ-
ਪੱਬ ਕਲੱਬਾਂ ਚ ਗੌਣ ਪਾਣੀ ਚੱਲ ਰਿਹਾ
ਪਿਉ ਪੁੱਤ ਕਈ ਹਜਾਰਾਂ ਦੀ ਬੋਤਲ ਰੂਪੀ
ਖੁਸ਼ੀ ਮਨਾ ਰਹੇ ਨੇ
ਬਰਾੜਾਂ ਦਾ ਕਾਕਾ ਨਵੀਂ ਛੇ ਸੈਲੰਡਰ ਚ
ਹਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਬੀਚ ਪਾਰਟੀ ਤੇ ਜਾ ਰਿਹਾ

ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਚ-
ਦੀਪਾ ਪਾਣੀ ਵਾਲੀ ਪੈਪ ਦੇ ਮੂੰਹ ਅੱਗੇ
ਉੰਗਲ ਦੇ ਕੇ ਪਰੈਸ਼ਰ ਨਾਲ ਤੇ ਆਪਣੇ
ਪੈਰ ਨੂੰ ਬੂਰੀ ਦੇ ਨੌਂਹ ਤੇ ਘਸਾ ਕੇ
ਜੰਮਿਆ ਗੋਹਾ ਲਾਹ ਰਿਹਾ,
ਤਾਰਾਂ ਵਾਲੇ ਬੁਰਸ਼ ਵਰਗੀ ਪੂਛ ਦੇ ਸਿਰੇ
ਨਾਲ ਪਿੱਠ ਮਲ ਮਲ ਕੇ ਨੁਹਾ ਰਿਹਾ,
ਖੇਸ ਦੀ ਬੁੱਕਲ ਮਾਰ ਬਾਪੂ
ਕਣਕ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਲਾਉਣ ਜਾ ਰਿਹਾ
ਬੇਬੇ ਚੁृਲੇ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਲਿੱਪ ਰਹੀ ਆ
–  –     –    –       –    –       –     –    

12 ਵੱਜ ਗਏ
ਸ਼ਹਿਰ ਚ-
ਜਾਮ ਨਲ ਜਾਮ ਟਕਰਾਏ,
ਨੱਚਣ ਵਾਲੀਆਂ ਤੇ ਕਈ ਸੌ ਲੁਟਾਏ ਗਏ
ਲਲਕਰੇ ਵੱਜੇ
ਤੇ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਚृੜ ਗਿਆ.
ਬਾਹਰਲੇ ਮੁਲਕ ਚ-
ਆਤਿਸ਼ਬਾਜੀ ਹੋਈ
ਜਾਮ, ਗਲਵੱਕੜੀਆਂ,ਚੁੰਬਨ ਸਾਂਝੇ ਹੋਏ
ਸ਼ੋਰ ਸ਼ਰਾਬਾ ਹੋਇਆ
ਤੇ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਚृੜ ਗਿਆ.
ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਪਿੰਡ-
ਲੈਟ ਭੱਜ ਗੀ,
ਜਲੰਧਰ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਤੇ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦਾ
ਪਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਗਿਆ
ਸਾਰੇ ਦਿਨ ਦਾ ਥੱਕਿਆ ਦੀਪਾ
ਸੌਂ ਗਿਆ,
ਬਾਬੇ ਬੋਲੇ,
ਸਵੇਰੇ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਚृੜ ਗਿਆ.